آیا ماه صفر نحس است و برای رفع نحسی باید صدقه داد؟

بین مردم مشهور شده است که ماه صفر ماه نحسی است و برای رفع نحوست آن باید ادعیه ای خواند یا صدقه داد و ...

اما جالب توجه است وقتی به منابع روایی رجوع می کنیم حدیثی در مجامع روایی دال بر نحوست ماه صفر نمی یابیم.

مرحوم شیخ عباسی قمی ره صاحب مفاتیح الجنان نیز در ابتدا اعمال ما صفر می گوید: بدان که این ماه به نحوست معروف است. یعنی ایشان نیز صرفاً شهرت این امر را بیان می کنند و روایتی دال بر این مطلب نمی آورند.

حتی دعایی هم که برای رفع این نحوست ایشان در کتابش به نقل از فیض کاشانی ره و ... آورده است؛ در هیچ یک از مجامع روائی ما موجود نیست طبق جستجوهای انجام شده. حتی در آثار خود فیض کاشانی ره نیز این دعا به چشم نمی خورد. حتی در مجامع روائی و کتب عامه نیز همچین دعایی به چشم نمی خورد.

اما بیان علامه مجلسی ره که الحق و الإنصاف حدیث شناس کم نظیری بودند اگر نگوئیم بی نظیر، در این مورد جالب است. ایشان در کتاب «زادالمعاد» خویش که کتابی شبیه مفاتیح است در ابتدای بحث ماه صفر می نویسد:
«و هذا الشهر مشهور بالنحوسة و الشؤم، و یمکن أن یکون لذلک و جهان؛ أحدهما: أنه وفقا لقول علماء الشیعة توفی الرسول الأعظم صلّى اللّه علیه و آله و سلم فی هذا الشهر، و الثانی: لأنّه أعقب أشهر الحرم التی حرم فیها القتال، و قد عد شؤما لشروع القتال فیه، و لم أر فی أحادیث الشیعة ما یدل على نحوسته، و قد ورد فی الروایات غیر المعتبرة العامیة.»

ترجمه: این ماه مشهور به نحوست و شومی است و این مطلب به دو معنی می تواند باشد: اول آنکه طبق قول علمای امامیه رسول الله(ص) در این ماه وفات یافتند. و معنی دوم اینکه چون این ماه پس از ماهایی است که قتال در آنها حرام است[یعنی ماههای ذی القعدة، ذی الحجة و محرم الحرام]؛ و این ماه که ماه شروع قتال است شوم باشد. و من در احادیث امامیه چیزی که دلالت بر نحوست این ماه داشته باشد؛ ندیده ام. و صرفاً در برخی روایات غیر معتبر عامه این مطلب آمده است.

خب وقتی حدیث شناس مبرزی چون علامه مجلسی(ره) این حرف را بزند؛ واقعاً تردید بسیار جدی در نحوست این ماه به وجود می آید؛ اگر نگوئیم قطع به نحس نبودن این ماه پیدا می کنیم.

درباب چهارشنبه ماه صفر و علی الخصوص چهارشنبه آخر ماه صفر نیز ایشان می گوید:

«و اعلم أن نحوسة آخر أربعاء فی شهر صفر مشهورة بین العوام بل الخواص أیضا، و لم یبلغنا ما یدل على ذلک لا فی کتب العامة و لا الخاصة- المعتبرة، و قد وردت أحادیث فی نحوسة مطلق الأربعاء و بخاصة الأربعاء الأخیرة من کل شهر»

ترجمه: پس بدان که نحوست چهارشنبه آخر ماه صفر بین عوام و بلکه بین خواص[یعنی حتی بین علما] مشهور است. و به دست من روایتی که دلالت بر این مطلب داشته باشد؛ نرسیده است. چه روایات عامه و چه روایات امامیه معتبر. و البته روایاتی در باب نحوست روز چهارشنبه به نحو مطلق و چهارشنبه آخر هر ماه به نحو خاص داریم.

در باب استحباب صدقه دادن در ماه صفر یا ابتدای ماه صفر نیز طبق جستجوهای انجام شده روایتی یافت نشد. البته صدقه دادن همیشه خوب و مستحسن است و روایات متعددی در باب استحباب صدقه داریم؛ اما خاص صدقه دادن در ابتدای ماه صفر طبق جستجوها روایتی در موردش نداریم. حتی در مورد صدقه دادن در ابتدای هر ماه نیز روایت داریم برای هر شب و روز نیز روایت داریم. اما خاص ابتدای ماه صفر طبق جستجوهای انجام شده روایتی نداریم.