احادیث بی سر و ته و بی منبع
فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی موبایلی در کنار مزایا و خوبی‌هایی که دارند؛ معایبی نیز دارند. یکی از معایب این شبکه‌ها انتقال و انتشار بسیار سریع مطالب هست. به نحوی که مطلبی جذاب و جالب شاید در چند ساعت به سرعت منتشر شود و هزاران نفر این پیام به دستشان برسد. خیلی از این مطالب سندیت درستی ندارد و معلوم نیست از کجا پیدا شده است. داستان‌های جذاب از افراد مشهور(اعم از خواننده، بازیگر، ورزشکار، دانشمند، شخصیت ایرانی مقیم خارج از کشور و ...)، داستان فلان کشف دانشمندان که با فلان آیه قرآن یا فلان روایت تطبیق دارد، جملات منتسب به افراد مشهوری مانند کوروش و اهورامزدا و ... از جمله‌ی اینطور مطالب بی سر و تهی هستند که به سرعت رواج پیدا می‌کند. اگر فردی در گروههای متعددی عضو باشد؛ خیلی از اوقات پیش می‌آید در یک روز واحد یک متن واحد را از چند گروه در شبکه‌های مختلف اجتماعی دریافت کند که این نشان از سرعت بسیار زیاد انتشار اطلاعات در اینطور فضاها هست.
یکی از آن دسته مطالب بی سر و ته جملات و مطالبی هست که به عنوان حدیث منتسب به معصومین(ع) در فضای مجازی گسترش پیدا می‌کند؛ که وقتی پژوهشگر و محققی که به نرم‌افزارهای حدیثی دسترسی دارد؛ به نرم‌افزارها مراجعه و جستجو می‌کند؛ هر چقدر جستجو می‌کند به اثری از روایت دست پیدا نمی‌کند.
بنده خودم در مواری این کار را کرده‌ام و مشاهده کرده‌ام برخی مطالبی که به عنوان حدیث در فضای مجازی مطرح است و دهها و صدها هزار بار در فضای مجازی-اعم از وبلاگها، سایتها، گوگل پلاس، فیسبوک، شبکه‌های اجتماعی موبایلی و ...- منتشر شده است؛ اما هیچ سندی و منبعی ندارد. البته احادیث بی سر و ته منحصر به این دسته احادیث نیست. در مورد حدیث ما می‌بینیم مطالبی به عنوان حدیث در السنه و افواه مطرح بوده و هست از گذشته‌ها تا کنون و حتی علما و بزرگان نیز به آن احادیث در کتاب و مطالبشان استناد می‌کنند و حتی در شرح حدیث قلم‌فرسایی‌ها می‌شود؛ اما هیچ سر و تهی ندارد. یا حداکثر در فلان کتاب متأخری که قرن 9 یا 10 فرضاً تألیف شده است به عنوان یک حدیث-و البته بدون ذکر هیچگونه سندی- آمده است و همین حدیث بی سر و ته که نه سندی دارد و بعضاً متنش نیز مخالف احادیث معتبر ماست؛ امروزه چنان مشهور شده است که از عموم مردم گرفته تا علما و بزرگان ما این حدیث را دیده و شنیده و خوانده‌اند و در مطالبشان به حدیث استناد می‌کنند. و البته بررسی و پرداختن به علل و عوامل این واقعه مجال دیگری می‌طلبد.
بنده به برخی از اینطور مطالب در این پست اشاره می‌کنم؛ اگر کسی از خوانندگان وبلاگ سند و منبعی برای احادیث سراغ دارد؛ نویسنده وبلاگ را نیز مطلع کند:
