باز نشر از دیدبان
یکشنبه هفته گذشته در سایت خبری مشرق مصاحبه با جناب حجت الاسلام موسوی بجنوری[1] به نقل از سایت جماران[2] در باب تعدد زوجات و شبهه شرعی داشتن آن در زمانه حاضر، منتشر شد. این مصاحبه حاوی نکات قابل تأملی بود و اکثر مطالب ایشان خلاف مبانی عقیدتی و فقاهتی دینی است. در این مطلب مختصراً به نقد این مصاحبه و نظرات ایشان پرداخته می شود.
در حالی که این توهمی بیش نیست و در اسلام چه مرد چه زن هر کدام وظایفی دارند و اختیاراتی. که در این باب در قسمت اول این سلسله مطالب در اینجا توضیحات مبسوطی را ارائه داده‌ایم.
در این قمست از سلسله مطالب نیز و در پاسخ به این سوال از زاویه‌ی دیگری به این مسأله می‌نگریم. در ابتدا جوابی کلی و مبنائی می‌دهیم که در سایر مباحث نیز کاربرد دارد و سپس خاصتا به همین بحث می‌پردازیم.
مطالبی در مورد حقوق زنان در اسلام، قسمت ششم-آیا ملاصدرا زنان را حیوان می‌داند؟
ما در این پست می‌خواهیم درباره جمله معروفی از ملاصدرا -فیلسوف بزرگ اسلامی- که تصور می‌شود طبق آن مطلب زنان از منظر ملاصدرا حیوان هستند صحبت کنیم.
اما قبل از ورود به بحث باید بگوئیم نظرات هر کسی برای خود اوست ؛ ملاصدرا نه پیغمبر اسلام است نه امام آن. لذا حمله نمودن به اسلام یا مذهب شیعه با استناد به قول یکی از پیروان آن ، نهایت بی انصافی است.
حرف یک فرد آن هم نه در کتاب عقائد بلکه در کتابی فلسفی که علمی برون دینی است، ربطی به مذهب چندان ندارد.
با این توضیح ابتدا اصل مطلب ملاصدرا سپس ترجمه آن و سپس توضیحات مربوطه را ارائه می‌کنیم.
پاسخ به یک نظر
یک خانمی در یکی از کامنت‌ها به مطلبی اشاره کرده بود که ما بخشی از کامنت را زیر کامنت جواب دادیم. اما گفتیم به جمله انتهائی کامنت در یک پست جداگانه می‌پردازیم؛ چون جواب کمی مفصل می‌شود و در عین حال کلی است که هم در مباجث جقوق زن بدرد می‌خورد هم در سایر مباحث.
آن یک جمله مورد نظر این است:«یه زن طبق فرمایش شما که استناد کردین به کتاب آقای مطهری و قوانین اسلام؛ حق نداره برا خودش زندگی کنه و ارزویی داشته باشه؟؟ و از بدو تولد باید به شوهر داری و بچه بزرگ کردن فکر کنه یا این این دو موضوع با توجه به حقوقش مدیریت کنه؟؟؟ کدوم یکی؟؟»
در پاسخ به این نظر مطالبی را شاید مقداری پراکنده خدمت دوستان عرض می‌کنیم. فقط امیدوارم دوستان این مطالب را حمل بر توجیه نکنند و با دقت بخوانند چون ممکن است کمی مطالب عمیق شود.
در پست قبل به بحث ناقص‌العقل بودن زنان از خطبه ۸۰ نهج‌البلاغه اشاره کردیم. این جا می‌خواهیم به بخش بعدی خطبه که به بحث نقص ایمان زنان هست اشاره کنیم. جهت یادآوری دوباره متن خطبه را می‌آوریم:
«مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنَّ النِّسَاءَ نَوَاقِصُ الْإِیمَانِ نَوَاقِصُ الْحُظُوظِ نَوَاقِصُ الْعُقُولِ فَأَمَّا نُقْصَانُ إِیمَانِهِنَّ فَقُعُودُهُنَّ عَنِ الصَّلَاةِ وَ الصِّیَامِ فِی أَیَّامِ حَیْضِهِنَّ وَ أَمَّا نُقْصَانُ عُقُولِهِنَّ فَشَهَادَةُ امْرَأَتَیْنِ کَشَهَادَةِ الرَّجُلِ الْوَاحِدِ وَ أَمَّا نُقْصَانُ حُظُوظِهِنَّ فَمَوَارِیثُهُنَّ عَلَى الْأَنْصَافِ مِنْ مَوَارِیثِ الرِّجَالِ فَاتَّقُوا شِرَارَ النِّسَاءِ وَ کُونُوا مِنْ خِیَارِهِنَّ عَلَى حَذَرٍ وَ لَا تُطِیعُوهُنَّ فِی الْمَعْرُوفِ حَتَّى لَا یَطْمَعْنَ فِی الْمُنْکَر؛ اى مردم، ایمان زن‌ها ناقص است و نصیب و سهم آنان ناقص است و عقول آنان ناقص است. اما دلیل نقص ایمان آنان، محروم گشتن آنان از نماز و روزه در روزهاى حیض است. نقصان عقول آنان بدان جهت است که شهادت دو زن مساوى شهادت یک مرد است و نقصان نصیب و سهم آنان مربوط به حق الارث است که زن نصف حق الارث مرد را مىبرد. از اشرار زن‌ها بترسید و نیکان زنان را مورد دقّت و احتیاط قرار بدهید و در نیکىها اطاعتشان نکنید تا در بدىها به طمع نیفتند». (نهج‌البلاغه، خطبه ۸۰)
در این پست می‌خواهیم در مورد برخی جملات از حضرات معصومین (ع) علی‌الخصوص خطبه معروف امیرالمومنین (ع) در نهج‌البلاغه که زنان را ناقص‌العقل می‌خوانند صحبت کنیم تا اولاً معلوم شوم آیا این جملات از معصومین (ع) صادر شده است یا خیر؟! و اگر صادر شده است معنای صحیح این جملات چیست؟
در ابتدا اصل خطبه را می‌آوریم:
«مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنَّ النِّسَاءَ نَوَاقِصُ الْإِیمَانِ نَوَاقِصُ الْحُظُوظِ نَوَاقِصُ الْعُقُولِ فَأَمَّا نُقْصَانُ إِیمَانِهِنَّ فَقُعُودُهُنَّ عَنِ الصَّلَاةِ وَ الصِّیَامِ فِی أَیَّامِ حَیْضِهِنَّ وَ أَمَّا نُقْصَانُ عُقُولِهِنَّ فَشَهَادَةُ امْرَأَتَیْنِ کَشَهَادَةِ الرَّجُلِ الْوَاحِدِ وَ أَمَّا نُقْصَانُ حُظُوظِهِنَّ فَمَوَارِیثُهُنَّ عَلَى الْأَنْصَافِ مِنْ مَوَارِیثِ الرِّجَالِ فَاتَّقُوا شِرَارَ النِّسَاءِ وَ کُونُوا مِنْ خِیَارِهِنَّ عَلَى حَذَرٍ وَ لَا تُطِیعُوهُنَّ فِی الْمَعْرُوفِ حَتَّى لَا یَطْمَعْنَ فِی الْمُنْکَر؛ اى مردم، ایمان زن‌ها ناقص است و نصیب و سهم آنان ناقص است و عقول آنان ناقص است. اما دلیل نقص ایمان آنان، محروم گشتن آنان از نماز و روزه در روزهاى حیض است. نقصان عقول آنان بدان جهت است که شهادت دو زن مساوى شهادت یک مرد است و نقصان نصیب و سهم آنان مربوط به حق الارث است که زن نصف حق الارث مرد را مىبرد. از اشرار زن‌ها بترسید و نیکان زنان را مورد دقّت و احتیاط قرار بدهید و در نیکىها اطاعتشان نکنید تا در بدىها به طمع نیفتند». (نهج‌البلاغه، خطبه ۸۰)
در این پست در مورد نقصان عقل صحبت می‌کنیم و در پست بعدی در مورد نقصان ایمان.
اگر بخواهیم سوال بالا رو مقداری بیشتر شرح دهیم این طور می‌شود بیانش کرد: یعنی چه که من بدون اجازه شوهرم حق از خانه بیرون رفتن را نداشته باشم؟! او یک انسان است من هم یک انسان، او اختیار خودش را دارد من نیز اختیار خودم را دارم. چرا من باید از او اجازه بگیرم؟! مگر من برده و نوکر او هستم که باید اجازه بگیرم؟!
حال در پاسخ باید گفت
در نزد برخی‌ها علی‌الخصوص خانم‌های جامعه، این سؤال وجود دارد که چرا در اسلام به مرد حق زدن همسرش را داده؟! همچنین در بحث برتری مرد بر زن نیز سؤال است.
برای پاسخ به این سؤال اول آیه‌ای که در این خصوص است را می‌آوریم سپس روی آیه بحث می‌کنیم:
در این پست و چند پست دیگر می‌خواهیم مقداری در مورد حقوق زنان در اسلام و نگاه اسلام به زن و شبهاتی که در این زمینه وجود دارد بحث بکنیم. اما به عنوان مقدمه و قبل از اینکه وارد اصل بحث و بررسی موردی سؤالات و شبهات بشویم؛ لازم است مقدمه‌ای ذکر شود که در مورد تمامی پست‌های در مورد زنان بدرد می‌خورد.
