برهان

قُلْ هاتُوا بُرْهانَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صادِقین‏ /البقرة ۱۱۱
جمعه, ۱۲ خرداد ۱۳۹۱، ۰۹:۰۴ ب.ظ

بهشتی شدن غیر مسلمانان و تکلیف اعمال خیر آنها، قسمت اول

آقا جان من که عقلم قبول نمی‌کند امثال ادیسون، انیشتین، نیوتون، پاسکال، لاوازیه و سایر دانشمندان و مخترعین با این همه خدمتی که به بشریت کردند و اینقدر با اختراعات و اکتشافات خودشان باعث راحت‌تر شدن زندگی‌ها شده‌اند؛ صرفاً بخاطر اینکه مسلمان نبوده‌اند و خدا را قبول نداشته‌اند، بروند جهنم. اما فلان حاجی یا فلان کربلایی که در عمرش قدمی در راه کمک به دیگران برنداشته، صرفاً بخاطر همان مکه یا کربلایی که رفته برود بهشت. این ظلم است و من که این را قبول ندارم.

مطالبی شبیه به مطلب بالا را احتمالاً شما نیز تاکنون زیاد شنیده‌اید. در این پست می‌خواهیم در این مورد توضیح دهیم که بالاخره تکلیف غیر مسلمانانی که اعمال خیری انجام داده‌اند چیست. اما قبل از بحث به ۳ نکته اساسی توجه فرمایید:

۱- طبق نص صریح قرآن مجید: «وَ إِنْ مِنْکُمْ إِلاَّ وارِدُها کانَ عَلى‏ رَبِّکَ حَتْماً مَقْضِیًّا؛ و هیچ کس از شما نیست مگر [اینکه‏] در آن وارد مى‏گردد. این [امر] همواره بر پروردگارت حکمى قطعى است.» (سورهٔ مریم، آیهٔ ۷۱) همهٔ افراد چه مسلمان چه غیر مسلمان، چه مؤمن چه غیر مؤمن، چه بد چه خوب، خلاصه همهٔ افراد وارد جهنم خواهند شد و هر کس به میزان ایمان و عمل صالحی که داشته است، زودتر از آن نجات پیدا می‌کند؛ تا آنجایی که انبیاء (ع) و ائمه (ع) که معصوم بوده‌اند و هیچ گناهی نداشته‌اند میزان باقی ماندن آنها در جهنم لحظه‌ای بیش نیست و به سرعت از آن می‌گذرند. البته در مورد این آیه اقوال و معانی دیگر نیز وجود دارد. مثلاً عده‌ای گفته‌اند همه وارد می‌شوند؛ اما بر انبیاء (ع) و ائمه (ع) و صلحاً سرد است و هیچ عذابی را در آن متحمل نمی‌شوند. یا مثلاً گفته‌اند منظور از ورود، دخول در جهنم نیست؛ بلکه منظور این است که همه افراد در لبه‌ی جهنم قرار می‌گیرند، که همان پل صراط است. بعد عده‌ای از آن رد می‌شوند و عده‌ای داخل جهنم می‌شوند.

۲- از طرف دیگر طبق دلایل نقلی و عقلی فراوان که این جا مجال ذکرشان نیست نیز مطمئنیم بالاخره اکثریت افراد پس از تحمل رنج و عذاب از جهنم نجات پیدا کرده و وارد بهشت خواهند شد و افرادی که در جهنم خالد هستند در اقلیت هستند.

۳- در این بحث ما نمی‌خواهیم تکلیف اشخاص را مشخص کنیم و مصداقی بحث کنیم؛ که بالاخره ادیسون بهشتی است یا جهنمی؟! نیوتن بهشتی است یا جهنمی؟! و … چون ما واقعا از درون افراد خبر نداریم و نمی‌دانیم نیّت هر فرد از کارهایی که کرده چه بوده؟ آیا دین حق به او رسیده و انکار کرده یا دین حق به او نرسیده؟ اگر دین حق به او رسیده مستضعف فکری بوده یا نبوده؟ و سایر موارد و سوالاتی که در حسابرسی افراد نقش دارد. در روایتی از پیامبر (ص) نیز داریم که فرمودند وای بر کسانی از امت من که به جای خدا حکم برانند؛ بگویند فلانی بهشتی است فلانی جهنمی. بحث ما در اینجا تنها بحث کلی است که تکلیف اشخاصی که به دین حق نگرویده‌اند اما اعمال نیکی نیز انجام داده‌اند چه می‌شود؟! آیا این اعمال برای آنها ثوابی دارد یا خیر؟

با این مقدمه بپردازیم به اصل بحث.

در ابتدای بحث باید گفت که دین حق در هر زمانی یکی بیش نیست و همه موظف هستند که متدین به همان دین حق باشند. این اندیشه که میان برخى از مدعیان روشنفکرى، اخیرا رایج شده است که مى‏گویند همهٔ ادیان آسمانى از لحاظ اعتبار در همه وقت یکسانند، اندیشه نادرستى است.

البته صحیح است که میان پیامبران خدا اختلاف و نزاعى وجود ندارد. پیامبران خدا همگى به سوى یک هدف و یک خدا دعوت مى‏کنند. آنان نیامده‏اند که در میان بشر فرقه‏ها و گروههاى متناقضى بوجود آورند.

ولى این سخن به این معنى نیست که در هر زمانى چندین دین حق وجود دارد و طبعاً انسان مى‏تواند در هر زمانى هر دینى را که مى‏خواهد بپذیرد؛ بر عکس، معناى این سخن این است که انسان باید همه پیامبران را قبول داشته باشد و بداند که پیامبران سابق مبشّر پیامبران لاحق خصوصاً خاتم و افضلشان بوده‏اند و پیامبران لاحق مصدّق پیامبران سابق بوده‏اند؛ پس لازمه ایمان به همه پیامبران این است که در هر زمانى تسلیم شریعت همان پیامبرى باشیم که دوره او است و قهراً لازم است در دوره ختمیّه به آخرین دستورهایى که از جانب خدا به وسیلهٔ آخرین پیامبر رسیده است عمل کنیم و این، لازمهٔ اسلام، یعنى تسلیم شدن به خدا و پذیرفتن رسالتهاى فرستادگان او است.

در آیاتی از قرآن مجید نیز به این امر اشاره شده. برای نمونه:

۱- «إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیاً بَیْنَهُمْ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِآیاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَریعُ الْحِساب‏؛ در حقیقت، دین نزد خدا همان اسلام است. و کسانى که کتابِ [آسمانى‏] به آنان داده شده، با یکدیگر به اختلاف نپرداختند مگر پس از آنکه علم براى آنان [حاصل‏] آمد، آن هم به سابقه حسدى که میان آنان وجود داشت. و هر کس به آیات خدا کفر ورزد، پس [بداند] که خدا زودشمار است.» (سورهٔ آل عمران، آیهٔ ۱۹)

۲- «قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْنا وَ ما أُنْزِلَ إِلى‏ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِیَ مُوسى‏ وَ عیسى‏ وَ ما أُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُون‏؛ بگویید: ما به خدا، و به آن چه بر ما نازل شده، و به آنچه بر ابراهیم و اسحاق و یعقوب و اسباط نازل آمده، و به آنچه به موسى و عیسى داده شده، و به آنچه به همهٔ پیامبران از سوى پروردگارشان داده شده، ایمان آورده‏ایم؛ میان هیچ یک از ایشان فرق نمى‏گذاریم؛ و در برابر او تسلیم هستیم.» (سورهٔ بقره، آیهٔ ۱۳۶)

۳- «آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَ قالُوا سَمِعْنا وَ أَطَعْنا غُفْرانَکَ رَبَّنا وَ إِلَیْکَ الْمَصیرُ؛ بگویید ما به خدا، و به آنچه بر ما نازل شده، و به آنچه بر ابراهیم و اسحاق و یعقوب و اسباط نازل آمده، و به آنچه به موسى و عیسى داده شده، و به آنچه به همه پیامبران از سوى پروردگارشان داده شده، ایمان آورده‏ایم؛ میان هیچ یک از ایشان فرق نمى‏گذاریم؛ و در برابر او تسلیم هستیم.» (سورهٔ بقره، آیهٔ ۲۸۵)

۴- «قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَیْنا وَ ما أُنْزِلَ عَلى‏ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِیَ مُوسى‏ وَ عیسى‏ وَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُون‏؛ بگو به خدا و آنچه بر ما نازل شده، و آنچه بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط نازل گردیده، و آنچه به موسى و عیسى و انبیاى [دیگر] از جانب پروردگارشان داده شده، گرویدیم؛ [و] میان هیچ یک از آنان فرق نمى‏گذاریم و ما او را فرمانبرداریم.» (سورهٔ آل عمران، آیهٔ ۸۴)

۵- «نَزَّلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیْهِ وَ أَنْزَلَ التَّوْراةَ وَ الْإِنْجیلَ؛ این کتاب را در حالى که مؤیّد آنچه [از کتابهاى آسمانى‏] پیش از خود مى‏باشد، به حق [و به تدریج‏] بر تو نازل کرد، و تورات و انجیل را…» (سورهٔ آل عمران، آیهٔ ۳)

و آیات دیگری با مضمون مشابه.

اکنون روشن گردید که اولًا بحث ما جنبه کلى و عمومى دارد، و درباره اشخاص نمى‏خواهیم قضاوت کنیم.

ثانیاً بحث در این نیست که آیا دین حق یکى است یا متعدد است؟ بلکه پذیرفته‏ایم که دین حق یکى است و هر کس موظف است آن را بپذیرد.

ثالثاً بحث در این است که اگر کسى بدون اینکه دین حق را بپذیرد عمل نیکى انجام دهد که دین حق آن را نیک مى‏داند آیا براى او در مقابل عمل نیکى که انجام داده است اجر و پاداشى هست یا نه؟

در این بحث بین افراد دو طرز تفکر وجود دارد که اتفاقاً هر دو طرز تفکر غلط است و اسلام یک منطق سومی را معرفی می‌کند. البته هر دو طرز تفکر برای حرف خود علاوه بر دلایلی که می‌آورند؛ به یک سری آیات و روایات نیز استناد می‌کنند.

از یک طرف روشنفکران با قاطعیت مى‏گویند هیچ فرقى میان مسلمان و غیر مسلمان، بلکه میان موحّد و غیر موحّد نیست؛ هر کس عمل نیکى انجام‏ دهد، خدمتى از راه تأسیس یک مؤسسه خیریه و یا یک اکتشاف و اختراع و یا از راه دیگر انجام دهد، استحقاق ثواب و پاداش از جانب خداوند دارد.

مى‏گویند خداوند عادل است و خداى عادل میان بندگان خود تبعیض نمى‏کند؛ براى خداوند چه فرق مى‏کند که بنده‏اش او را بشناسد یا نشناسد؛ به او ایمان داشته باشد یا نداشته باشد؛ خداوند هرگز به خاطر اینکه یک بنده‏اى با او رابطه آشنایى و دوستى ندارد، عمل نیک آن بنده را نادیده نمى‏گیرد و اجر او را ضایع نمى‏گرداند؛ و به طریق اولى اگر بنده‏اى خدا را بشناسد و عمل نیک انجام دهد ولى فرستادگان او را نشناسد و با آنها رابطه آشنایى و پیمان دوستى نداشته باشد خط بطلان روى عمل نیک او نمى‏کشد.

نقطه مقابل اینها دسته دیگرى هستند که تقریباً همهٔ مردم را مستحق عذاب مى‏دانند و براى کمتر انسانى عمل مقبول و فرجام نیک معتقدند. اینها یک حساب ساده‏اى دارند، مى‏گویند مردم یا مسلمانند و یا غیر مسلمان، غیر مسلمانها که تقریباً سه ربع مردم جهان را تشکیل مى‏دهند به این جهت که مسلمان نیستند اهل دوزخند؛ مسلمانان نیز یا شیعه‏اند و یا غیر شیعه؛ غیر شیعه که تقریبا سه ربع مجموع مسلمانان را تشکیل مى‏دهند به این جهت که شیعه نیستند اهل دوزخند؛ شیعیان نیز اکثریّتشان —در حدود سه ربع— تنها اسم تشیع دارند و اقلیتى از آنها به اولین وظیفه خود که «تقلید» از یک مجتهد است آشنا هستند تا چه رسد به سایر وظایف که صحّت و تمامیّت آنها موقوف به این وظیفه است؛ اهل تقلید هم غالباً اهل عمل نیستند. علیهذا بسیار اندکند کسانى که اهل نجات مى‏باشند.

این بود منطق دو طرف، منطق آنان که تقریباً مى‏توان گفت صلح کلى هستند، و منطق اینان که مى‏توان گفت مظهر غضب الهى بشمار مى‏روند و غضب را بر رحمت سبقت مى‏دهند.

در اینجا منطق سومى هست و آن منطق قرآن کریم است. قرآن کریم در این مسأله به ما فکرى مغایر با آن دو فکر مى‏دهد که کاملاً مخصوص قرآن است. نظر قرآن نه با اندیشه گزاف روشنفکر مآبان ما تطبیق دارد و نه با تنگ نظرى خشک مقدّسان ما. نظر قرآن بر منطقى خاص استوار است که پس از وقوف بر آن هر کسى اعتراف مى‏کند که سخن صحیح در این زمینه جز آن نیست و این مطلب ایمان ما را به این کتاب شگفت و عظیم زیاد مى‏کند، مى‏رساند که معارف عالى آن، مستقلّ از افکار زمینى مردم است و سرچشمه‏اى آسمانى دارد.

در اینجا در واقع اصل بحث روی ارزش ایمان و اعتقاد است و اینکه چند سوال مطرح می‌شود:

۱- آیا فقدان اعتقاد و ایمان به اصول دین از قبیل توحید و نبوّت و معاد؛ و بر حسب دید اسلامى شیعى، اینها به علاوه امامت و عدل، در هر شرایطى که فرض شود موجب عذاب الهى است؟ یا آنکه امکان دارد که برخى از بى‏ایمانان، معذور باشند و در مقابل بى‏ایمانى معاقب نباشند؟

۲- آیا ایمان شرط حتمى قبول عمل خیر است بطورى که هیچ کار نیکى از غیر مسلمانان و بلکه غیر شیعه پذیرفته نیست؟

۳- آیا کفر و انکار، موجب حبط و از بین بردن اعمال خیر نمى‏شود؟

إن شاء الله در قسمت‌های بعدی به ادامه بحث می‌پردازیم. ادامه دارد…

گوشزد: دلیل اینکه این مطلب را در چند قسمت ارائه می‌دهیم؛ این است که برخی دوستان گفتند مطالب طولانی است و اگر در چند قسمت ارائه شود بهتر است.



نوشته شده توسط محمد
ساخت وبلاگ در بلاگ بیان، رسانه متخصصان و اهل قلم

برهان

قُلْ هاتُوا بُرْهانَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صادِقین‏ /البقرة ۱۱۱
بسم الله الرحمن الرحیم

در این وب‌نوشت سعی بر این داریم که شبهات موجود و رایجی که در مورد دین وجود دارد را بررسی، و پاسخ مناسبی برای آن‌ها پیدا کنیم.

مسلم است که پاسخ‌ها ممکن است ناقص بوده و یا قانع‌کننده نباشند و یا حتا ایرادی به نحوهٔ استدلال آن‌ها وارد باشد. در مورد هر یک از پاسخ‌ها اگر سؤال و یا شبههٔ جدیدی برای‌تان ایجاد شد، آن‌ها را در ذیل همان مطلب عنوان کنید.

در صورت تمایل به همکاری یا ارائهٔ پیشنهاد، با ما تماس بگیرید.
جهت طرح مسائل حدیثی-دینی-اعتقادی خود اعم از پرسش از صحت و سقم یک حدیث یا شبهات اعتقادی خویش از طریق تلگرام میتوانید با یوزرنیم m26011438@ در ارتباط باشید.

مشترک خوراک (فید) شوید

حمایت می‌کنیم

آخرین مطالب

آخرین نظرات

آقا جان من که عقلم قبول نمی‌کند امثال ادیسون، انیشتین، نیوتون، پاسکال، لاوازیه و سایر دانشمندان و مخترعین با این همه خدمتی که به بشریت کردند و اینقدر با اختراعات و اکتشافات خودشان باعث راحت‌تر شدن زندگی‌ها شده‌اند؛ صرفاً بخاطر اینکه مسلمان نبوده‌اند و خدا را قبول نداشته‌اند، بروند جهنم. اما فلان حاجی یا فلان کربلایی که در عمرش قدمی در راه کمک به دیگران برنداشته، صرفاً بخاطر همان مکه یا کربلایی که رفته برود بهشت. این ظلم است و من که این را قبول ندارم.

مطالبی شبیه به مطلب بالا را احتمالاً شما نیز تاکنون زیاد شنیده‌اید. در این پست می‌خواهیم در این مورد توضیح دهیم که بالاخره تکلیف غیر مسلمانانی که اعمال خیری انجام داده‌اند چیست. اما قبل از بحث به ۳ نکته اساسی توجه فرمایید:

۱- طبق نص صریح قرآن مجید: «وَ إِنْ مِنْکُمْ إِلاَّ وارِدُها کانَ عَلى‏ رَبِّکَ حَتْماً مَقْضِیًّا؛ و هیچ کس از شما نیست مگر [اینکه‏] در آن وارد مى‏گردد. این [امر] همواره بر پروردگارت حکمى قطعى است.» (سورهٔ مریم، آیهٔ ۷۱) همهٔ افراد چه مسلمان چه غیر مسلمان، چه مؤمن چه غیر مؤمن، چه بد چه خوب، خلاصه همهٔ افراد وارد جهنم خواهند شد و هر کس به میزان ایمان و عمل صالحی که داشته است، زودتر از آن نجات پیدا می‌کند؛ تا آنجایی که انبیاء (ع) و ائمه (ع) که معصوم بوده‌اند و هیچ گناهی نداشته‌اند میزان باقی ماندن آنها در جهنم لحظه‌ای بیش نیست و به سرعت از آن می‌گذرند. البته در مورد این آیه اقوال و معانی دیگر نیز وجود دارد. مثلاً عده‌ای گفته‌اند همه وارد می‌شوند؛ اما بر انبیاء (ع) و ائمه (ع) و صلحاً سرد است و هیچ عذابی را در آن متحمل نمی‌شوند. یا مثلاً گفته‌اند منظور از ورود، دخول در جهنم نیست؛ بلکه منظور این است که همه افراد در لبه‌ی جهنم قرار می‌گیرند، که همان پل صراط است. بعد عده‌ای از آن رد می‌شوند و عده‌ای داخل جهنم می‌شوند.

۲- از طرف دیگر طبق دلایل نقلی و عقلی فراوان که این جا مجال ذکرشان نیست نیز مطمئنیم بالاخره اکثریت افراد پس از تحمل رنج و عذاب از جهنم نجات پیدا کرده و وارد بهشت خواهند شد و افرادی که در جهنم خالد هستند در اقلیت هستند.

۳- در این بحث ما نمی‌خواهیم تکلیف اشخاص را مشخص کنیم و مصداقی بحث کنیم؛ که بالاخره ادیسون بهشتی است یا جهنمی؟! نیوتن بهشتی است یا جهنمی؟! و … چون ما واقعا از درون افراد خبر نداریم و نمی‌دانیم نیّت هر فرد از کارهایی که کرده چه بوده؟ آیا دین حق به او رسیده و انکار کرده یا دین حق به او نرسیده؟ اگر دین حق به او رسیده مستضعف فکری بوده یا نبوده؟ و سایر موارد و سوالاتی که در حسابرسی افراد نقش دارد. در روایتی از پیامبر (ص) نیز داریم که فرمودند وای بر کسانی از امت من که به جای خدا حکم برانند؛ بگویند فلانی بهشتی است فلانی جهنمی. بحث ما در اینجا تنها بحث کلی است که تکلیف اشخاصی که به دین حق نگرویده‌اند اما اعمال نیکی نیز انجام داده‌اند چه می‌شود؟! آیا این اعمال برای آنها ثوابی دارد یا خیر؟

با این مقدمه بپردازیم به اصل بحث.

در ابتدای بحث باید گفت که دین حق در هر زمانی یکی بیش نیست و همه موظف هستند که متدین به همان دین حق باشند. این اندیشه که میان برخى از مدعیان روشنفکرى، اخیرا رایج شده است که مى‏گویند همهٔ ادیان آسمانى از لحاظ اعتبار در همه وقت یکسانند، اندیشه نادرستى است.

البته صحیح است که میان پیامبران خدا اختلاف و نزاعى وجود ندارد. پیامبران خدا همگى به سوى یک هدف و یک خدا دعوت مى‏کنند. آنان نیامده‏اند که در میان بشر فرقه‏ها و گروههاى متناقضى بوجود آورند.

ولى این سخن به این معنى نیست که در هر زمانى چندین دین حق وجود دارد و طبعاً انسان مى‏تواند در هر زمانى هر دینى را که مى‏خواهد بپذیرد؛ بر عکس، معناى این سخن این است که انسان باید همه پیامبران را قبول داشته باشد و بداند که پیامبران سابق مبشّر پیامبران لاحق خصوصاً خاتم و افضلشان بوده‏اند و پیامبران لاحق مصدّق پیامبران سابق بوده‏اند؛ پس لازمه ایمان به همه پیامبران این است که در هر زمانى تسلیم شریعت همان پیامبرى باشیم که دوره او است و قهراً لازم است در دوره ختمیّه به آخرین دستورهایى که از جانب خدا به وسیلهٔ آخرین پیامبر رسیده است عمل کنیم و این، لازمهٔ اسلام، یعنى تسلیم شدن به خدا و پذیرفتن رسالتهاى فرستادگان او است.

در آیاتی از قرآن مجید نیز به این امر اشاره شده. برای نمونه:

۱- «إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیاً بَیْنَهُمْ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِآیاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَریعُ الْحِساب‏؛ در حقیقت، دین نزد خدا همان اسلام است. و کسانى که کتابِ [آسمانى‏] به آنان داده شده، با یکدیگر به اختلاف نپرداختند مگر پس از آنکه علم براى آنان [حاصل‏] آمد، آن هم به سابقه حسدى که میان آنان وجود داشت. و هر کس به آیات خدا کفر ورزد، پس [بداند] که خدا زودشمار است.» (سورهٔ آل عمران، آیهٔ ۱۹)

۲- «قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْنا وَ ما أُنْزِلَ إِلى‏ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِیَ مُوسى‏ وَ عیسى‏ وَ ما أُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُون‏؛ بگویید: ما به خدا، و به آن چه بر ما نازل شده، و به آنچه بر ابراهیم و اسحاق و یعقوب و اسباط نازل آمده، و به آنچه به موسى و عیسى داده شده، و به آنچه به همهٔ پیامبران از سوى پروردگارشان داده شده، ایمان آورده‏ایم؛ میان هیچ یک از ایشان فرق نمى‏گذاریم؛ و در برابر او تسلیم هستیم.» (سورهٔ بقره، آیهٔ ۱۳۶)

۳- «آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَ قالُوا سَمِعْنا وَ أَطَعْنا غُفْرانَکَ رَبَّنا وَ إِلَیْکَ الْمَصیرُ؛ بگویید ما به خدا، و به آنچه بر ما نازل شده، و به آنچه بر ابراهیم و اسحاق و یعقوب و اسباط نازل آمده، و به آنچه به موسى و عیسى داده شده، و به آنچه به همه پیامبران از سوى پروردگارشان داده شده، ایمان آورده‏ایم؛ میان هیچ یک از ایشان فرق نمى‏گذاریم؛ و در برابر او تسلیم هستیم.» (سورهٔ بقره، آیهٔ ۲۸۵)

۴- «قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَیْنا وَ ما أُنْزِلَ عَلى‏ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِیَ مُوسى‏ وَ عیسى‏ وَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُون‏؛ بگو به خدا و آنچه بر ما نازل شده، و آنچه بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط نازل گردیده، و آنچه به موسى و عیسى و انبیاى [دیگر] از جانب پروردگارشان داده شده، گرویدیم؛ [و] میان هیچ یک از آنان فرق نمى‏گذاریم و ما او را فرمانبرداریم.» (سورهٔ آل عمران، آیهٔ ۸۴)

۵- «نَزَّلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیْهِ وَ أَنْزَلَ التَّوْراةَ وَ الْإِنْجیلَ؛ این کتاب را در حالى که مؤیّد آنچه [از کتابهاى آسمانى‏] پیش از خود مى‏باشد، به حق [و به تدریج‏] بر تو نازل کرد، و تورات و انجیل را…» (سورهٔ آل عمران، آیهٔ ۳)

و آیات دیگری با مضمون مشابه.

اکنون روشن گردید که اولًا بحث ما جنبه کلى و عمومى دارد، و درباره اشخاص نمى‏خواهیم قضاوت کنیم.

ثانیاً بحث در این نیست که آیا دین حق یکى است یا متعدد است؟ بلکه پذیرفته‏ایم که دین حق یکى است و هر کس موظف است آن را بپذیرد.

ثالثاً بحث در این است که اگر کسى بدون اینکه دین حق را بپذیرد عمل نیکى انجام دهد که دین حق آن را نیک مى‏داند آیا براى او در مقابل عمل نیکى که انجام داده است اجر و پاداشى هست یا نه؟

در این بحث بین افراد دو طرز تفکر وجود دارد که اتفاقاً هر دو طرز تفکر غلط است و اسلام یک منطق سومی را معرفی می‌کند. البته هر دو طرز تفکر برای حرف خود علاوه بر دلایلی که می‌آورند؛ به یک سری آیات و روایات نیز استناد می‌کنند.

از یک طرف روشنفکران با قاطعیت مى‏گویند هیچ فرقى میان مسلمان و غیر مسلمان، بلکه میان موحّد و غیر موحّد نیست؛ هر کس عمل نیکى انجام‏ دهد، خدمتى از راه تأسیس یک مؤسسه خیریه و یا یک اکتشاف و اختراع و یا از راه دیگر انجام دهد، استحقاق ثواب و پاداش از جانب خداوند دارد.

مى‏گویند خداوند عادل است و خداى عادل میان بندگان خود تبعیض نمى‏کند؛ براى خداوند چه فرق مى‏کند که بنده‏اش او را بشناسد یا نشناسد؛ به او ایمان داشته باشد یا نداشته باشد؛ خداوند هرگز به خاطر اینکه یک بنده‏اى با او رابطه آشنایى و دوستى ندارد، عمل نیک آن بنده را نادیده نمى‏گیرد و اجر او را ضایع نمى‏گرداند؛ و به طریق اولى اگر بنده‏اى خدا را بشناسد و عمل نیک انجام دهد ولى فرستادگان او را نشناسد و با آنها رابطه آشنایى و پیمان دوستى نداشته باشد خط بطلان روى عمل نیک او نمى‏کشد.

نقطه مقابل اینها دسته دیگرى هستند که تقریباً همهٔ مردم را مستحق عذاب مى‏دانند و براى کمتر انسانى عمل مقبول و فرجام نیک معتقدند. اینها یک حساب ساده‏اى دارند، مى‏گویند مردم یا مسلمانند و یا غیر مسلمان، غیر مسلمانها که تقریباً سه ربع مردم جهان را تشکیل مى‏دهند به این جهت که مسلمان نیستند اهل دوزخند؛ مسلمانان نیز یا شیعه‏اند و یا غیر شیعه؛ غیر شیعه که تقریبا سه ربع مجموع مسلمانان را تشکیل مى‏دهند به این جهت که شیعه نیستند اهل دوزخند؛ شیعیان نیز اکثریّتشان —در حدود سه ربع— تنها اسم تشیع دارند و اقلیتى از آنها به اولین وظیفه خود که «تقلید» از یک مجتهد است آشنا هستند تا چه رسد به سایر وظایف که صحّت و تمامیّت آنها موقوف به این وظیفه است؛ اهل تقلید هم غالباً اهل عمل نیستند. علیهذا بسیار اندکند کسانى که اهل نجات مى‏باشند.

این بود منطق دو طرف، منطق آنان که تقریباً مى‏توان گفت صلح کلى هستند، و منطق اینان که مى‏توان گفت مظهر غضب الهى بشمار مى‏روند و غضب را بر رحمت سبقت مى‏دهند.

در اینجا منطق سومى هست و آن منطق قرآن کریم است. قرآن کریم در این مسأله به ما فکرى مغایر با آن دو فکر مى‏دهد که کاملاً مخصوص قرآن است. نظر قرآن نه با اندیشه گزاف روشنفکر مآبان ما تطبیق دارد و نه با تنگ نظرى خشک مقدّسان ما. نظر قرآن بر منطقى خاص استوار است که پس از وقوف بر آن هر کسى اعتراف مى‏کند که سخن صحیح در این زمینه جز آن نیست و این مطلب ایمان ما را به این کتاب شگفت و عظیم زیاد مى‏کند، مى‏رساند که معارف عالى آن، مستقلّ از افکار زمینى مردم است و سرچشمه‏اى آسمانى دارد.

در اینجا در واقع اصل بحث روی ارزش ایمان و اعتقاد است و اینکه چند سوال مطرح می‌شود:

۱- آیا فقدان اعتقاد و ایمان به اصول دین از قبیل توحید و نبوّت و معاد؛ و بر حسب دید اسلامى شیعى، اینها به علاوه امامت و عدل، در هر شرایطى که فرض شود موجب عذاب الهى است؟ یا آنکه امکان دارد که برخى از بى‏ایمانان، معذور باشند و در مقابل بى‏ایمانى معاقب نباشند؟

۲- آیا ایمان شرط حتمى قبول عمل خیر است بطورى که هیچ کار نیکى از غیر مسلمانان و بلکه غیر شیعه پذیرفته نیست؟

۳- آیا کفر و انکار، موجب حبط و از بین بردن اعمال خیر نمى‏شود؟

إن شاء الله در قسمت‌های بعدی به ادامه بحث می‌پردازیم. ادامه دارد…

گوشزد: دلیل اینکه این مطلب را در چند قسمت ارائه می‌دهیم؛ این است که برخی دوستان گفتند مطالب طولانی است و اگر در چند قسمت ارائه شود بهتر است.

نظرات  (۶)

۱۳ خرداد ۹۱ ، ۱۹:۳۲ احمد سرکانی
 سلام 
نه خسته!
خدا خیرتون بده
یا علی

 خسته نباشید

ممنون

 س.خوبه.اما زیاد و خسته کننده است. سعی کنید مطلب تولید کنید. اگر یک جمله و یا سطر خودتون بنویسید بهتر از اینکه کپی برداری کنید. در جذاب کردنش کوشا باشید. فقط به رفع شبهات نچسبید
امشب با یک نفر سر همین بحث میکردم جستجو کردم مطلب شمارا ‍دیدم خوب بقیش کو؟ممنون از اینکه قضیه را بسط دادید
پاسخ:
قسمت دوم إن شاء الله مننشر می شود. اما زمانش معولم نیست.
اما چون برای شما مهم است سعی می کنم زودتر منتشر کنم.
بله مومن وغیر مومن پاداش کار نیک باید دریافت کنند
سلام ، در صورت امکان منابع خود را ذکر فرمایید
پاسخ:
سلام
منبع کدوم حرف رو دقیقاً میخواید تا ذکر بشه

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی